تایماز نظمی- شرکت بابک سیستم

آسانسور وسيله اي مکانيزه مي­باشد که در يک چارچوب مشخص بنام چاه حرکت مي کند و وظيفه جابجائي عمودي مسافران و کاربران را بر عهده دارد. آسانسور مجموعه اي را تشکيل مي دهد که مستقما با جان کاربران در ارتباط مي باشد لذا بايستي ايمن، قابل اعتماد و کارا باشد و اين ناشي از فعل و انفعالاتي است که در سه مرحله جداگانه قابل بررسي است.اين سه مرحله را مي توان به شرح زير تفکيک کرد.

- مرحله اول:مرحله قبل از ساخت و يا مرحله طراحي و ساخت سازه ساختماني

- مرحله دوم:طراحي ساخت و مونتاژ مکانيکي آسانسور

-مرحله سوم:نگهداري و پشتيباني آسانسور

اين سه مرحله کاملا از همديگر جدا بوده ولي بر روي کارکرد نهائي تاثير دارند.طوري که نقض و يا عملکرد ضعيف در هر مرحله،عملکرد مراحل ديگر را زير سوال مي برد.

نکته اي که هم اينک گريبان گير اکثر آسانسورهاي کشور مي باشد اين بوده که متاسفانه بسياري از بهره برداران آسانسور تنها در موقع خرابي آسانسور نسبت به وجود سرويس کار احساس نياز مي کنند و تا زماني که آسانسور بدون مشکل کار مي کند بازرسي ادواري و منظم آن را به ورطه فراموشي مي سپارند.

بديهي است از هيچ وسيله مکانيزه نمي توان انتظار داشت توقعات کاربر را بدون نگهداري و سرويس منظم برآورده نمايد چه رسد به آسانسور که وسيله اي کاملا پيچيده و با ظرفيتهاي خاص خودش مي باشد.

بنا بر اصل پارتو،20 درصد هر عملياتي اثر 80 درصد و 80 درصدآن اثر20 درصدي بر مجموع عمليات،باقي مي گذارد و در صورتي که سرويس و نگهداري آسانسور را 20 درصد از کل بهره برداري آسانسور در نظر بگيريم آنگاه اهميت آن به خوبي آشکار مي شود.بطوريکه اگر اجراي اين بخش با شرايط نا مساعد و غير استاندارد ارايه گردد آثار نا مطلوبي و گاهي غير قابل جبران 80 درصدي بر جاي خواهد گذاشت.

هم اکنون در کشور آسانسورهاي بسياري وجود دارند که عمر آنها به بالاي 25 سال مي رسد آنچه در اين ميان حائز اهميت است وجود هزاران آسانسور در حال کار مي باشد که به دليل عدم توجه به اهميت سرويس و نگهداري داراي عملکرد مناسب و ايمن نيستند.

عموما آسانسورهاي فعال در کشور را به دو بخش مي توان تقسيم کرد.

الف- آسانسورهايي که توسط شرکت بازرسي کنترل ايمني، مورد تاييد قرارگرفته و شامل ضوابط استاندارد مي باشد(آسانسورهائي که بعد از سال 1377 در تهران و برخي کلان شهر ها نصب شده اند)

ب- اکثر آسانسورهاي شهرستان ها و آسانسورهائي که قبل از تاريخ بهمن 1377 در تهران  نصب شده اند که توسط شرکت بازرسي تاييد نشده اند.

هر چند براي آسانسورهايي که توسط شرکت بازرسي تاييد شده اند اميدواري وجود دارد ولي در اينگونه آسانسورها پس از يکسال بهره برداري از آسانسور،ضمانت فروشنده در مورد آسانسور و قطعات آن به پايان رسيده ودر برخي مواقع هم راهبري آسانسور و انجام سرويس و نگهداري پس از آن خاتمه مي يابد. چرا که در بسياري موارد قرارداد ها به صورت يک ساله تنظيم مي گردد و در سال دوم تمديد نمي گردد و يا اينکه از همان ابتدا قراردادها بصورت صوري بسته مي شود.بدين ترتيب برخي آسانسورهاي تحويلي به شرکت بازرسي، پس از يکسال به حال خود رها مي شوند و صرفا بهره برداران و ساکنين ساختمان ها بنا به ضرورت و مشکلات آسانسور خود، از سرويس کاران استفاده مي کنند.و همچنين دربعضي مواقع در ظاهر براي کاهش هزينه هاي جاري ساختمان،آسانسورها بدون سرويس و نظارت رها شده و تنها در مواقع خرابي به ياد سرويس کار مي افتند.

آسانسور به تنهائي يک پروژه کامل در ساختمان است و از معماري تا سازه و فن و تکنيک در کنار صدها قطعه ريز ودرشت که هرکدام پيچيدگي و مسائل خاص خود را دارند.با توجه به اينکه قطعات آسانسور مستهلک مي باشند لذا چنين وسيله اي بدون نگهداري مناسب و اصولي، متکي بر پايه هاي علمي اين فن،کارکرد مطلوبي نخواهد داشت اگر نگهداري کافي براي آن صورت نگيرد احتمال وجود قطعات فرسوده وجود دارد و براي استفاده خطرناک است. در برخي موارد به علت عدم برنامه راهبري سرويس و نگهداري، يک آسانسور خوب و با کيفيت تبديل به يک دستگاه نا مطمئن مي شود.به همين خاطر است که متاسفانه شاهديم طي ساليان اخير سوانح و حوادث مرتبط با آسانسور از رشد قابل توجهي برخوردار بوده است.

کيفيت پايين قطعات مورد استفاده در آسانسورها که بعضا بسياري از آنها فاقد کيفيت مطلوب و تاييديه هاي لازم مي باشنداهميت بازرسي و نگهداري آسانسورها را دو چندان مي کند. بالا رفتن آمار حوادث آسانسور که جلوي بسياري از آنها را مي توان با نگهداري و بازرسي منظم تجهيزات نصب شده گرفت شاهدي است براين مدعا.

 انواع فعاليتهاي سرويس و نگهداري

1- بازرسي

بازرسي از آسانسور در مقاطع زماني برنامه ريزي شده صورت مي پذيرد تا معلوم شودکه آيا آسانسور به سرويس نياز دارد يا به تعميرات پيشگيرانه؟بازرسي ممکن است به صورت چشمي يا عيني و يا از طريق اندازه گيري بعضي از ويژگيهاي فيزيکي دستگاهها باشد.

2- سرويس

در صورتيکه هنگام بازرسي نياز به سرويس احساس شود سرويس دهي براي قسمتهاي متحرک و ثابت اعم از الکتريکي و مکانيکي صورت مي پذيرد.همچنين هر آسانسور بايد مطابق "چک ليست سرويس و نگهداري آسانسور"ماهيانه حداقل يکبار مورد سرويس قرارگيرد.

3- تعميرات پيشگيرانه

اين تعميرات زماني صورت مي گيرد که هنوز امکانات وسايل نصب شده در حال کار بوده و دچار خرابي نشده است .هدف از تعميرات پيشگيرانه آن است که خرابي سيستم به تعويق افتد و فاصله هاي بين خرابيها رو افزايش بگذارد.ويا جلوي خرابي هاي احتمالي گرفته شود.

4- تعميرات خرابي

اين تعميرات مربوط به مواردي است که دستگاه از کار افتاده است و نمي تواند به وظايف پيش بيني شده عمل کند.با انجام تعميرات لازمه، آسانسور مجددا راه اندازي شده و مورد بهره برداري قرارمي گيرد.

كليه  بازرسي ها بر اساس استانداردهاي ذيل انجام مي گيرد :
- استانداردهاي جهاني (EN81,ASME,A17.1,...).
- استانداردهاي ملي ايران 1-3. 63 .

در عمليات بازرسي جامع آسانسورها موارد زير مورد بررسي قرار مي گيرد :
- عملكرد قفلها و دربهاي كابين و طبقات
- سيستم تعليق كابين و مكانيزم تعادل و مسير حركت كابين
- سيستم هاي كنترلي ، ايمني ، الكتريكي و محركه آسانسور
- عملكرد ترمز ايمني ، گاورنر و ضربه گيرها

اما کاربران آسانسور بايد دقت کنند که بسياري از خرابيها به مرور اتفاق مي افتد(مانند سايش سيم بکسل و شيارهاي مربوط به آنها،شل شدن اتصالات،خستگي قطعات و غيره)که شايد بهره برداران آسانسور متوجه اين موارد و خطرات احتمالي نشوند.لذا واگذاري سرويس و نگهداري آسانسور به شرکتهاي مرتبط مي تواند اطمينان کامل استفاده کنندگان از آنرا به همراه داشته باشد.و کاربر مطمئن شود که  مجموعه آسانسوري در حال حفاظت است و سيستم حفاظت آن مطابق استانداردهاي معين پيگيري مي شود.

 به ياد داشته باشيم سرويس و نگهداري صحيح و به موقع تضمين دهنده ايمني آن و اسايش کاربران و بهره برداران مي باشد.

اطلاعات بیشتر از نویسنده