مهدی صاحبدل کارشناس مکانیک         

چكيده مطلب

انسان درسير صعودي تكامل نسبت به شرايط عيني و ذهني نيازمند به تغييرات در محيط اطراف خود گرديد . رويداد انقلاب صنعتي بر حسب نياز انسان جهت حاكميت و تثبيت آن بر محيط اطراف به وجود آورد . از اين رو فلز در مكانيسم پيچيده ائي به عنوان دستگاه يكي از عوامل اين فرمانروايي گرديد.

رشد سريع علم در همگامي با صنعت جهت رفع نيازمندي انسان و شكستن زمان و بالا بردن راندمان كار ، سيستمهاي اتومات در طراحي و توليدات مورد بهره برداري قرار گرفت . از سوي ديگر رشد جمعيت و افزايش مكانها نياز به استفاده از فضاي حجمي به جاي فضاي سطحي در قالب آپارتمانهاي چندين طبقه را به وجود آورد . تعداد انجام كار در يك صعود و نزول در فضاي حجمي با توجه به ساختار فيزيولوژيكي انسان و عدم داشت كمترين راندمان سرعتي و زماني در تكرارها موجب گرديد . از اين رو پله متحرك در اين حاكميت نقش جابجايي افراد را و شكستن زمان را به عهده گرفت .

پله برقي به يك رشته پلكان متحرك كه بين فواصل طبقات و در يك جهت حركت مي كند گفته    مي شود . در جهان امروز سرعت بالا در حركت و به موازات آن پايين آوردن مصرف انرژي ، اولين پارامتري است كه بايد مدنظر هر طراح زبده قرارگيرد آسايش كاربرد و عملكرد بي نقص فيزيكي از عواملي است كه در انتخاب هر دستگاه از اولويت خاصي برخوردار مي باشد ، علاوه بر اين ، ضمانت ، نصب سريع ، دقيق ، ارائه خدمات پس از فروش مناسب و به موقع مي تواند معرف يك محصول ايده آل باشد .

پله برقي ها يكي از برجسته ترين سيستمهاي جابجايي افراد در فرودگاهها ، مراكز خريد ، مترو ها و ديگر مكانهاي پر ترافيك در دنيا به شمار مي رود كه توانسته است دستگاههاي با طراحي بسيار زيبا ، كاملا ايمن و با كيفيت با لا به مشتريان خود عرضه نمايد . طراحي پله برقي ها به گونه اي است كه به هر مكاني اجازه اين را مي دهد تا از كمترين فضاي موجود جهت اجرا و نصب پله برقي استفاده گردد .

بررسي ساختمان و كاربرد پله برقي

تاريخچه پله برقي در ايران

نگارنده تاريخ مستند و دقيقي از ورود اولين پله برقي به كشور در اختيار ندارد اما چنانكه منقول است سال 3813 را حتما ميتوان تاريخ ورود ان به ايران دانست . در آن سال پله برقي در فروشگاه فردوسي تهران مورد استفاده قرار گرفت . اين پله ساخت شركت o&k آلمان بود و نصب و راه اندازي  آن را نيز كارشناسان آلماني انجام دادند . پله برقي هاي فروشگاه بزرگ ايران و فروشگاه قدس (مجددا هر دو در تهران ) كه در اوايل 1350 راه اندازي شدند . از شركت اوتيس فرانسه خريداري شده بودند در آن سال ها و در سال هاي انقلاب ، سه شركت بزرگ خارجي به نام o&k (آلمان) ، اوتيس (فرانسه) ، شينرلر(سوئيس) بيشترين سهم را در بازار پله برقي ايران داشتند ولي خصوصا در دوران قبل از انقلاب سهم اوتيس به دليل برخورداري از نمايندگي كارآمد در داخل كشور بيشتر بود . در همان دوره بود كه اخذ تكنولوژي نصب و راه اندازي و سرويس و نگهداري پله برقي توسط كارشناسان ايراني نيز تا حدودي رواج يافت و سزاوار است كه در همين جا ، مخصوصا ذكر خيري در مقام حقشان ، از تلاش هاي پيشگامانه كساني چون آقا پرويز الماس زاده و پرويز متقي به عمل  آيد بعد از انقلاب به دنبال تلاش شركت آسانسور و پله برقي ايران (به عنوان نماينده o&k) پله برقي هاي ساخت آن شركت آلماني گوي سبقت را تا مدتي از همگان ربود. در پي آن شركت هاي خارجي ديگري وارد بازار كشور شدند كه مهمترين آنها كنچار يوگسلاوي سابق (كرواسي) ،گلدستار(كره) و مخصوصا تيسن آلمان بودند. اما فعاليت هايي كه اينها در داخل كشور انجام ميدادند ، تقريبا هيچ وقت از واردات و نصب و سرويس فراتر نمي رفت تنها استثنايي كه بعدا در اين قاعده پديد آمد مربوط به شركت كنچار كرواسي بود كه از سال 1365 به بعد همكاريهايي را براي توليد پله برقي در ايران با يك شركت داخلي آغاز كرد كشش بسيار اندك بازار پله برقي در ايران را كه متاسفانه هنوز هم ادامه دارد حتما بايد معلول سرمايه گذاري ناچيز دانست كه در آن سالها انجام گرفته است .

سال 1365 شايد به راستي ميتوانست نقطه عطفي از فعاليت هاي توليدي اين صنعت نوپا در داخل كشور باشد ، زيرا نياز شركت متروي نوپا در داخل كشور باشد زيرا نياز شركت متروي تهران به انبوهي از پله برقي قادر بود كه نيرومندترين انگيزه ها را براي سرمايه گذاري در اين زمينه ايجاد كند عليرغم آنكه اين سرمايه گذاري حتي عملا توسط شركت آسانسور و پله           برقي     گيلان (متعلق به بانك صنعت و معدن) انجام گرفت و هنوز هم توسط اين شركت در حال پيگيري است .

شروع توليد پله برقي و گسترش آن در ايران

در سال 1365 چنانچه گفتيم شركت ياد شده در فوق با انگيزه تامين پله برقي هاي متروي تهران فعاليت توليدي خود را آغاز كرد در نخستين گام دو دستگاه پله برقي از كنچار كرواسي (كه خود تحت ليسانس تيسن آلمان قرار داشت ) خريداري شدند اين پله ها در ابتدا مورد عمل مونتاژ قرار گرفتند .سپس اسكلت فلزي آنها در كارخانه ساخته شد ، و نهايتا با مونتاژ قطعات منفصله وارداتي ، در محل كارخانه شركت گيلان صورت پذيرد . به اين ترتيب ساخت پله برقي در داخل كشور مطابق با تكنولوژي تيسن آلمان شروع شد در مرحله بعد بارگذاري دوره هاي آموزشي در خارج از كشور و خريد قطعات منفصله 20 دستگاه پله برقي توسط شركت مذكور ، تكنولوژي ساخت اسكلت و مونتاژ آن در داخل كشور شكل گرفت . شركت گيلان موفق شد آن 20 دستگاه پله برقي محصول خود را به بازار عرضه كند اين روش توليدي حدودا 25 درصد صرفه جويي عرضي آيد كشور ميكرد تا سال 74 ادامه يافت . گفتني است هر چند متروي تهران سهمي براي ساخت داخل در تامين پله هاي مورد نياز خود قايل نشد ولي عملا وضعي به وجود آورد كه (شايد بدون خواست يا آگاهي خودش) به ايجاد انگيزه پايه گذاري فعاليت هاي توليدي اين صنعت در كشور منجر شد اما مشكلاتي كه بعدا براي شركت كنچار كرواسي پيش آمد همراه با تنگناي ارزي كشور خودمان ، رايط را پديد آورد كه ديگر براي شركت گيلان ادامه آن طرز فعاليت (با وجود 25 درصد صرفه جويي ارزي كه نصيب كشور شد) امكانپذير نبود . به همين دليل ، در سال 74 پروژه جديدي در شركت فوق تعريف شد كه هدفش توليد بخش عمده قطعات متصله وارداتي پله برقي در داخل كشور بود . اجراي اين پروژه پس از دو سال تلاش به موفقيت انجاميد و صرفه جويي ارزي ساخت داخلي پله برقي را به 85 درصد رسانيد بنابراين توليد انبوه پله برقي در كشور كه از سال 76 آغاز شده است هم اكنون نيز ادامه دارد در حال حاضر تمام قطعات آن در داخل كشور توليد ميشود .

 ادامه دارد....
مهدی صاحبدل کارشناس مکانیک/شرکت سهیل آسانبر سمنان

www.Liftiran.com